ATTO UNICO Prefazione Personaggi Glossario Ringraziamenti Autore
FAME E PIDUCCHJ di Tonino Canonico

Quadro precedente     QUARTO QUADRO    Quadro seguente

Entra Zù Nicola

Voce da fuori "C'è permèssu?"
Concetta "E chìni ghè mò ?! Paròla mìja ca sa casa stasìra mi pàrad' a Fèra da Conicèddra!
Chìni và e chìni vèna pèju da staziòni 'i Pàula!"
Pasquale (rivolto all'esterno) "Avanti, avanti!"
Zù Nicola (entrando) "Bonasìra, bonasìra a lorsignùri! Scusàt' u distùrbu, cùmpa Pascà!"
Pasquale "Ma quali distùrbu, zù Nicò! Vussurìja si sèmpi u bùanuvinùtu! Assèttati e fàtti nu bicchìer' i vìnu 'ccù 'nnùa!" (gli riempie il bicchiere)
Zù Nicola "Grazie, grazie, e bùanitruvàti 'ppì cìent'ànni! (alza il bicchiere) A'r'a salùti! (beve) Ah, 'ccì vulìja pròprju, figlicì, dòppu tùttu chìru frìddu c'hàju patùtu òji !"
Pasquale "E allùra calaccìllu n'àtru, zù Nicò! Accussì ti quadìji l'òssa!" (gli riempie di nuovo il bicchiere)
Zù Nicola "Grazie, figlicì, vulintìari! A'r'a salùti!" (beve)
Pasquale "A'r'a vòsh-tra, zù Nicò!"
Zù Nicola "Ah, scìnna ch'è nù pìjaciri! Cumprimènti cùmpa Pascà, nu bèllu bicchìjrucc'i vìnu!"
Vittorio "A 'ddì a virità, cùmpa Pascàli u vìnu 'u 'ncàrra tùtti l'ànni!"
Pasquale "Beh, vìstu ca l' àt'avantàtu, ni 'nni facìmu n'àtru bicchìeri anzìami ! Avvicìnati, cùmpa Vittò!
(riempie i bicchieri di Vittorio e zù Nicola, alzano i bicchieri) A'r'a salùti !" (bevono)
Zù Nicola "Beh, figlicì, m'àta scusà si sìgnu vinùtu c'a nòtti, ma prìma nun n' hàju putùtu !"
Pasquale "Ma chì bà pinzànnu, zù Nicò! Vussurìja pù vinì a qualsìasi ùra. Ma chì d'è, fùssa succèss'ancùna cosa?"
Zù Nicola "Eh, cùmpa Pascà! Aspetta ca m'assìettu, ca tìagnu l'òssa rutti, e bi cùntu u fàttu!"
Pasquale "Certamènti, zù Nicò! Mìntati còmmodu cùmi si fùssi a'r'a cas' i vussurìja!"
Zù Nicola "Grazie, figlicì, grazie! (si siede con calma, un po' per la naturale debolezza, un po' per l'abbondante bevuta, che non tarderà a fare effetto) Allùra, figlicì, u fàttu è chìssu.
Stamatìna, cùmu u sòlitu, hàju 'mpajàt' u càrru e sìgnu sagliùtu a'r'u paìsi, 'ppì purtà ancùna cosa a'r'u mircàtu.
A 'ppàrti d' ù furmàggiu, ca ci' ù pùartu tùtt' i simàni, mò è tìempu di càvuli, ca grazi' a 'Ddìju cì 'nn' è ca si 'ccì stànu pirdìannu ... ca fùssa nu vèru piccàtu a fà pèrdi a cer' i 'Ddìju, o nò?"
Pasquale "E cùmi nò, zù Nicò!"
Zù Nicola "Giùstu, figlicì! Add'accussì hàju chìjnu na bèlla spòrt' i cappùcci, jànchi cùmi nu làtti, n'àtra l'hàju 'nzippàta 'ccù cèrti spònz' i vrùacculi, ognùna tànta (fa il gesto) quàntu na càp' i càni, e sìgnu partùtu!"
Pasquale "Binidìca, zù Nicò, binidìca!"
Zù Nicola "Grazie, figlicì! Anzi, 'pp' un bi dì a buscìja, hàju purtàtu pùru na vintìna d'ova, ca mò è nu perìudu ch'i gaddrìni ni stànu facìannu assàji e Catarinèddra muglièrima m'ha dìttu: Ohi Nicò, e portatìlli pùru 'ss' ova, ca ci ghèscia ancùn'àtru sordicìaddru e add'accussì ci accàtti u sali 'pp'a casa e'r' u tabàccu 'ppì 'ttìja! E a 'ddì a virità, figlicì, m'hàju purtàtu pùru l'ova. L'haj' avut'arravugljà bùani, ca sinnò facìjad' a frittàta a vìja vìja, ma ad ogni mòdu, ci'hàju risciùtu!" (conclude orgoglioso)
Pasquale "Mènu mali, zù Nicò ! Cèrtu ca fùssa stàtu nu piccàtu s'avìjasi rùtt' a vìja vìja ! Ma, sìenti, ci' u vulìssi jìttà n' àtru bicchìerucciu? Senza fa cirimòniji !"
Zù Nicola "Vulintìari, figlicì, ca parrànnu parrànnu mi s'è assiccàt' a cannaròzza!"
Pasquale "Allùra forza, zù Nicò ! A'r'a salùti ! (gli riempie il bicchiere) Pùru vussurìja, cumpa Vittò! Jàmu, jà, 'un ti fa prigà ! Abbicìn' u bicchìjeri !"
Vittorio (eseguendo) "Eh, cumpa Pascà ! Ci' àma jì chjànu, ca chìss'è prùvula jànca !"
Pasquale "Vivìmu, vivìmu e chìni vò màl' a 'nnùa vò sh-cattà! (bevono) Continua, zù Nicò !"
Zù Nicola (abbastanza stordito) "Ah, bùanu su vìnu ! Na cannunàta! ... Addùv'era rimàstu, figlicì ? ... Ah, u fatt' i l'ova ! Ìju ci' u dicu sèmpi a muglièrima : Catarinè, l'ova t'àna purtà tu, 'mmànu, 'ntu stijavùccu! Picchì 'ntu càrru, figlicì, 'un tìagnu addùvi i mìnti, 'un sàcciu cùmi mìegliu l'àja cunzà. E sbattarìjanu a dèsh-tra ... e sbattarìjanu a sinìsh-tra e ... frìcati Nicola! I rùmpu sèmpi! Ma a 'ssa vòta è jùta 'bbòna, ca prìma l'avìjad' arravugliàti bùani bùani, ùnu 'ppì d'ùnu, e dòppu a cannish-trèddra l'hàju cuntrastàta 'nti spònzi di vrùacculi, accussì 'un s'è muvùta. E ci' hàju guadagnàt' u sali e'r'u tabàccu!"
Pasquale "Bùanu, zù Nicola! Sìgnu cuntìantu 'ppì vussurìja! E dòpp' i l'ova è succèss' ancùn' àtra cosa?"
Zù Nicola "Eh, figlicì! Quànti ni sù succèssi! Asulijàti, asulijà! U fàttu è ca m'hàju sbrigàtu prìastu a bìnni, ca i paìsani, quànnu vìdan' a 'rròbba casarula, arràssu sìja! Si 'cci jèttanu cùm' i lùpi! E veramènti, figlicì, s' han' allampàtu sùbbitu tùttu: u furmàggiu, i cappùcci, i vrùacculi e l'ova! 'Un m'è rimàstu nènti, màncu na frùnna!
Vìstu ca m'èra libbiràtu d' u 'mpìcciu e 'ppì minzijùarnu 'cci vulìja chi sà quàntu, hàju dìttu: Mò quasi quasi ca cì sìgnu, mi 'nni scìnnu d'à vaddràta d'u Fìegu e vàju trùavu a cùmp'Armàndu i ' jèttasangu ', c' unn 'u vìju i quànn' amu pisàtu ! "
Pasquale "E 'bbràv' a zù Nicòla! Add'accussì t'ha fàttu pùru a ghisciutèddra!"
Zù Nicola "'Un fùssa màji stàtu, figlicì! Ca s'avìja sapùtu, avìssa pigliàtu sùbbitu a vìja d'a casa, e nun èra succèssu nènti!"
Pasquale "E 'cch'è succèssu? Cùnta, cù!"
Zù Nicola "'Un m'u vulèra mànc'arricurdà! Ad ogni mòdu, 'pp'a fà 'ncùrciu, quànnu stava passànnu u jùmi p'arrivà addùvi cùmp'Armàndu, 'un 'mmì và a finìsci na ròta d'u càrru 'ntà nu fùassu, pròprju 'ntù 'mmìenz' i l'acqua?"
Pasquale "E a'r'a misèrija! E s'è rùtt' a ròta, zù Nicò?"
Zù Nicola "S'è fàtt' a 'ddùa mìenzi, figlicì, pròprju a 'ddùa mìenzi, c'un c'è stata nè Misiricòrdija e nè rimissijòni i piccàti!"
Pasquale "Na chjinèra, zù Nicò! Mi dispiàci assàji! E vussurìja, dòppu, c'ha fàttu?"
Zù Nicola "Eh, figlicì! E c'avìedda fà? Hàju sciòt'i vàcchi e m'hàju purtàt' apprìessu. Sìgnu jùtu a 'ppèdi fin'a'r'a massarìja i cùmp'Armàndu. Furtùna ca d'ìddru avìja na ròta ca l'avanzàva, i quànn' ha sh-càsciat' a 'mprascàta sa primavèra passàta ... "
Pasquale "E cùmi avìja fàtt' a sh-cascià a 'mprascàta?"
Zù Nicola "Eh, figlicì! Povarìeddru d'ìddru! E' sàrvu 'ppì miràculu, ca s'è pirrupàtu 'ntù vaddrùni a'r'u ponticìaddru i ' pittammùcca ', 'ccù nu càrricu 'i màttuli. Furtùna sùa ca nè d'ìddru e nè d'u parìcchju s'hànu fàttu nènti!"
Pasquale "Mènu mali, zù Nicò! L'è jùta 'bbòna!"
Zù Nicola "L'è jùta 'bbòna sì, l'è jùta d'oro! Ad ogni mòdu, figlicì, ad ùra c'àmu purtàt' a ròta, ad ùra ca ci'àmu cangiàta, sèmpi 'nta chìr'acqua frìdda, è passàta quasi tutta a jurnàta ed' a 'mmìja mi su rimàsti l'òssa jìlati ca nun bi dìcu!"
Pasquale "E ci vò n'àtru bicchìeri, zù Nicò, accussì ti 'mpùachi!" (riempie di nuovo il bicchiere di zù Nicola)
Zù Nicola "Grazie, cì vulìja pròprju! (si alza e brinda) A'r'a salùti! (beve e rimane in piedi) Bèh, figlicì, è cùmi si mi stìssa scurdànnu na cosa ca v'avìedda dì, ma ad ogni mòdu, è fàttu nòtti e m'àja ricogli a'r' a casa! Vi làssu u bùanustà a lorsignùri! Bonanòtti a tutti! "(esce un pò barcollando)
Pasquale "Bonanòtti, zù Nicò, bonanòtti!"
Tutti "Bonanòtti!"
Concetta "Bèh, in conclusijòni, ci' àti capìt'ancùna còsa 'i 'cch'èra binùt' a fà?"
Fiorina "Povarìeddru, è pròprju sbanùtu!"
Concetta "Eh, a vicchjiàja è na carògna!"
Pasquale "N'ha binùt'a 'ccuntà tùttu chìru ca l'è succèssu òji, ma a 'nnùa, ni pò dispiàci c'ha rutt' a ròta, ma d'u rìastu....!"
Concetta "Ohi Pascà, ca chìru già nu poc'appagliaràtu d'a vicchjìaja c'è, pù tu ogni pìcca 'ccù chìru vìnu! A'r'a fini ha fàttu 'mbrijàcà d'un tùttu e s'è scurdàtu chìru ca t'èra binùtu a 'ddì!"
Pasquale "E putìja sapì ca nu par' i bicchìer' i vìnu 'u 'mmualicàvanu a 'ssù mòdu?"
Fiorina "Boh, chì sà 'cchì 'nni vulìja 'ddì, pòvaru zù Nicola!"
Concetta "Pòvaru zù Nicola?? Povarìeddri nùa! Ca d'ìddru, Dìju l'abbinidìca : u furmàggiu, i cappùcci ca si 'cci pèrdano, i spònzi tànti (fa il gesto) quàntu na càp' i cani ... Mò ha trùvatu pùru u mòdu 'i cuntrastà l'ova 'ntu càrru! E chìni 'u tòcca 'cchjù, 'cchì li mànca! A 'nnèsh-tra d'u sali, pùr'u tabbàccu, hai voglia!"
Fiorina "Beh, guagliù, parràmu a 'nnùash-tru, ca d'impìcci i l'àtri 'un n'avìmu di bisùagnu ... ca binidìca avìmu i guàji nùash-tri ca n'avànzanu e ni suvèrchjanu!"
Concetta "Tìani raggiùni, cùmma Fiurì!Ad ogni mòdu t'àja dì na cosa, a vussurìja, ca 'ccù l'idèja i vìnn' i pùarci ha fattu pròprju na bella penzàta! A 'ssa manèra ricuglìmu ancùna cosa. Pù rìastu, a fìgliama mìja, dicìmu ùnu e dicìmu n'àtru, ancùna cosicèddra ci'avìja 'ncuminciàt' a fà, ca 'ccù 'ssì cosi, s'un si 'ncumìncia di pìcciolità ...."
Fiorina "E bràva a cùmma Cuncètta! Allùra 'un n'è 'ntùttu 'ncudinùla a cummarèddra!"
Concetta "Nòni, nòni, cùmma Fiurì, stàtti tranquìlla! Ca dùa linzòla 'i sùtta e dùa 'i sùpa, c'u tùtt' i fèdari e nu par' i cuvèrti 'i lana, 'ntà tùtt' i guàji, ci' avìja pigliàt' a 'cchì tìampu, e mò si tròvanu! Mègliu 'i nènti!"
Fiorina " E mìna, mì, cùmma Cuncè! Ca dòppu sì pùarci, si Ddìju vò, ci facìmu ancùn'àtra cosicèddra 'cchijù nicissàrija e chjànu chjànu àma arrivà 'u zùappu!"
Vittorio " 'U probblèma è n'àtru, a cùmi 'a capìsciu ìju, ca nu lìattu si cònza, d'ancùnu mòdu, ma addùvi ci' u garmàmu? Nùa làrgu nun n'avìmu, e màncu lorsignùri mi pàra ca stàti tàntu còmmodi!"
Concetta (con stupore) " E cùmm'è cùmpa Vittò! Tùtt'a 'nn'a vòta ha lassàt' a zappa e sì ghisciùt' a'r'a chijàzza pùru vussurìja!"
Pasquale "Cèrti vòti fùssa stat' u bicchìjrucciu d' u vìnu a fà 'u miràculu? Ca ci' u jittàmu sùbbitu n'àtru!" (riempie di nuovo il suo bicchiere e quello di Vittorio. Brindano e bevono)
Vittorio " U vin' un ci cìntra, cùmpa Pascà, ca 'ccù tùttu ca è na cosa fina, miràculi 'un ni po' fà. Ìju stava pinzànnu ca si ghèramu 'ntà staggiùni, lèstu lèstu ci'arrangiàva ìju stèssu na cammarèddra 'ccù 'ddùa mattunàzzi, o 'ccà vicìnu a lorsignùri o addùv' a 'nnùa, cùmi vulìanu lòru, ca quànnu èra giùvini, n'hàju fatt'ancùnu, 'ccù crit' e pàglia! Tìagnu ancòra a fùrma ca m'avìja lassàt' a bonàrm' i zù Filìci, ca si stampava cincucìantu mattùn'u jùarnu a'r'i tìampi sùa! Ma mò, u mìsi i novèmbri, addùvi và? Sùli 'un ci 'nn'è, pi putì siccà i mattunàzzi, s'add' aspittà 'ppì fòrza a stàti!"
Pasquale "Dici bùanu, cùmpa Vittò! U vèru probblèma è addùvi ana jì a stà!"
Concetta " E vìja, vì, ca d'ancùnu mòdu facìmu. 'Un vì dispiràti, ca Ddìju è grànni e si vò d' Iddru tùttu si risòlva!"
Fiorina " E sìni, cumma Cuncè! Ca tùttu si cònza, a 'stu mùnnu! U Patritèrnu nun 'u pò permètti 'i fà nasci na crijatùra 'nfilìci, specialmènte quànnu c'è 'sta bèll'armunìja!"
Pasquale " Tìani raggiùni, cumma Fiurì! Cèrtu, ancùna cosa c'è ed'ancùn'àtra cosicèddra s'arràngia, ma pì risòlvi su probblèma e 'ppì fa tutt'i cos'a règula 'ntà 'ppòcu tìampu, ci vulìssa pròprju nu miràculu d'u Patritèrnu!"
Quadro precedente Quadro precedente Quadro seguente Quadro seguente